1. Tiêu chuẩn chẩn đoán
1.1 Lâm sàng
Cơ năng
– Đau đầu vùng trán, thái dương trong viêm các xoang trước. Đau vùng đỉnh
chẩm trong viêm xoang sau.
– Ngạt mũi
– Chảy mũi đục
Toàn thân
– Sốt , mệt mỏi
Thực thể
– Ấn điểm xoang đau : Hố nanh với xoang hàm, góc mắt trong với xoang sàng
trước, đầu trong cung mày với xoang trán.
– Cuốn mũi viêm nề, xung huyết
– Nội soi thấy mủ chảy ra từ khe giữa trong các viêm xoang trước, từ khe trên
trong các viêm xoang sau.
– Khám răng tìm tổn thương răng số 4 đến 7 hàm trên gây viêm xoang do răng.
– Khám mắt, thần kinh phát hiện biến chứng của viêm xoang.
1.2 Cận lâm sàng
– Phết dịch mũi soi trực tiếp, nuôi cấy làm kháng sinh đồ.
– Chụp Blondeau hoặc Hirtz hoặc CT Scaner hoặc MRI xoang có mờ, dịch
trong xoang.
– Huyết học : BC và VSS thường tăng cao
– Sinh hóa : CRP thường tăng cao
– Đông máu, HIV, HbsAg nhanh ( để chọc rửa xoang hàm ).
2. Điều trị
2.1 Chỉ định thuốc
Kháng sinh
– Nếu không có kháng sinh đồ :
+ Cefotaxim 1g x 1 lọ / 1 lần x 2 lần tiêm TM cách 12h x 7- 10 ngày
+ Phối hợp thêm Gentamicin 80mg x 2 ống ( tiêm bắp 1 lần ) x 7 ngày cho các trường hợp nặng
– Khi có kháng sinh đồ, 1 loại hoặc kết hợp tùy mức độ bệnh và sự sử dụng
kháng sinh trước đây x 2 tuần.
Giảm đau, hạ sốt
– Paracetamol 10mg / kg / lần x 2 lần uống cách nhau 12h x 5 ngày
Chống viêm, giảm phù nề
– Alphachymotrypsin 1 viên / 10 kg / lần x 2 lần uống cách nhau 12h x 7- 10
ngày
Chống dị ứng
– Clorpheniramin 4mg x 2v / 1 lần x 2 lần uống cách nhau 12h x 7 – 10 ngày.
2.2 Thủ thuật
– Có thể chọc rửa xoang hàm viêm có mủ sau khi dùng kháng sinh vài ngày
tổn thương đã khu trú : Rửa bằng dung dịch oxy già 3% và dung dịch mặn
0,9%, bơm kháng sinh vào xoang ( Gentamicin 80mg x 1 ống, có thể tiêm
thêm 1ml Hydrocortisone 2,5% ). 2 ngày rửa 1 lần.
3. Theo dõi
3.1 Lâm sàng
– Toàn thân : Những ngày đầu có sốt theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ 6 giờ 1 lần, khi hết sốt 12h 1 lần.
– Tình trạng viêm mũi xoang : 3-5 ngày nội soi 1 lần.
– Theo dõi các tổn thương màng não, thị lực.
3.2 Cận lâm sàng
– Làm lại xét nghiệm huyết học, VSS, XQ phổi nếu đỡ chậm
– Cấy máu nếu dùng kháng sinh 3 ngày vẫn còn sốt, làm lại xét nghiệm vi sinh dịch mũi xoang nếu lần đầu âm tính
– Chụp lại xoang sau điều trị 7-10 ngày
4. Chăm sóc
– Chăm sóc cấp 3
– Chế độ ăn : Tùy sở thích người bệnh
– Nhỏ mũi, rửa mũi bằng dung dịch mặn 0,9% 3-4 lần / ngày
– Khí dung mũi xoang : 0,5 ml Hydrocortisol 2,5% + 1 ống gentamicin 40mg,
ngày 1-2 lần x 7- 10 ngày
– Giáo dục sức khỏe : Hướng dẫn vệ sinh mũi họng, rửa mũi nước muối 0,9%
nhiều lần trong ngày, thường xuyên; điều trị các bệnh răng miệng; tránh
khói, bụi, thuốc lá, nhiễm lạnh; khám lại sau khi ra viện 1 tuần
5. Tiêu chuẩn khỏi bệnh
– Thở thông, mũi sạch hoặc còn ít dịch trong
– Rửa xoang hàm nước trong
– Chụp lại xoang hết mờ.
Protection