I) Đại cương :
- Viêm tĩnh mạch bên do tai là viêm ở xung quanh tĩnh mạch bên, ở thành hoặc viêm tắc hoàn toàn tĩnh mạch bên do viêm tai gây nên.
- VTMB do tai là 1 biến chứng thường gặp trong các biến chứng nội sọ do tai
- Thường phối hợp với viêm màng não và dễ đưa đến áp xe tiểu não, áp xe phổi
- Tĩnh mạch bên hay bị viêm nhất trong các tĩnh mạch nội sọ vì tĩnh mạch bên có đường kính lớn, đường đi ngoằn nghèo, tốc độ chảy của dòng máu chậm.
II) Nguyên nhân:
- VTMB có thể gặp trong viêm xương chũm cấp và mạn nhưng chủ yếu vẫn gặp trong giai đoạn hồi viêm hoặc của viêm tai xương chũm mạn tính nhất là khi có cholesteatoma.
- Có thể gặp tổn thương tĩnh mạch bên trong phẫu thuật khoét chũm.
- Vi khuẩn thường gặp là tụ cầu, liên cầu, phế cầu, vi khuẩn kị khí
III) Bệnh sinh:
- Bệnh tích từ tai, xương chũm tới tĩnh mạch bên theo các đường :
- Đường kế cận: Bệnh tích xương nhất là cholesteatoma ăn lấn đến tĩnh mạch bên
- Đường mạch máu : Bệnh tích đi theo các tĩnh mạch nhỏ từ xương chũm , thùng tai vào tĩnh mạch bên thường là vùng vịnh cảnh
- Qua một ổ viêm khác:
- Qua các khe hở đường nứt vỡ xương:
- khe hở có sẵn
- nứt vỡ xương đá ( do chấn thương, do quá trình mổ đục xương..)
- bệnh tích theo các đường này tới tĩnh mạch
IV) Giải phẫu bệnh:
1) Viêm quanh tĩnh mạch:
- Xương của máng tĩnh mạch bên bị viêm thành mủ
- Mủ có thể tập trung thành abces ở giữa màng xương và tĩnh mạch
- Mặt ngoài của tĩnh mạch bên xù xì, có thể có giả mạc trắng, nhưng thành tĩnh mạch chưa bị tổn thương.
2) Viêm thành tĩnh mạch:
- Thành tĩnh mạch bị tổn thương : dày lên, sần sùi, có màu xạm đen
- Dòng máu trong lòng tĩnh mạch chưa bị cản trở .
3) Viêm trong tĩnh mạch:
- Có cục máu đông trong lòng tĩnh mạch, cục máu gồm:
+ lớp tiểu cầu, lớp huyết cầu, lần lượt bám thành tầng, lấn dần vào lòng mạch.
+ trong cùng là lớp huyết cầu màu đỏ , lớp này không bám chắc nên thường rơi ra từng mảng tạo thành huyết khối, trôi theo dòng máu gây tắc tĩnh mạch ở xa.
4) Viêm tắc tĩnh mạch:
Tắc không hoàn toàn:
Cục máu gây tắc không hoàn toàn làm cản trở dòng máu
Tắc hoàn toàn
Cục huyết khối có thể gây tắc hoàn toàn tĩnh mạch bên làm nghẽn dòng máu.
Biểu hiện:
- Chọc hút trong lòng tĩnh mạch không có máu
- Gây xẹp tĩnh mạch ở đoạn dưới
5) Viêm hoại tử tĩnh mạch:
- Ở nước ta còn gặp các trường hợp cục máu tắc có thể bị viêm nhiễm thành mủ trong lòng tĩnh mạch gây hoại tử tĩnh mạch.
Protection