U nang (kén) răng là những u lành tính có đựng một cái răng phát sinh từ những mảnh biểu bì Malassez còn sót trong xương hàm. Mảnh biểu bì Malassez là những mảnh vụn, mảnh thừa của tổ chức biểu bì có nhiệm vụ tạo ra mầm răng. Những mầm biểu bì thừa này thường nằm yên trong xương hàm suốt đời. Nhưng ở một số người do tác động liên tục của chấn thương nhẹ, của viêm mạn tính và nhiều yếu tố nữa mà chúng ta chưa biết, đột nhiên những mầm này phát triển thành u nang.
U nang răng thường thấy ở hàm dưới hoặc hàm trên và có khi ảnh hưởng đến xoang hàm, nên bác sĩ tai mũi họng cũng cần biết để chẩn đoán. ở đây chúng ta chỉ nói đến u nang ở xương hàm trên.
U nang gồm có một cái vỏ bằng tổ chức xơ chứa đựng chất xền xệt, màu vàng nâu và một cái răng, thân răng cắm vào trong, chân thòi ra ngoài.
Chân răng này ngắn và sơ sài. Trong một số trường hợp đặc biệt người ta thấy trong kén có một mớ hạt ngà tượng trưng cho răng chưa hình thành.
1.1 Triệu chứng
Bệnh nhân thường là trẻ : dưới 30 tuổi. Bệnh bắt đầu lúc nào không ai biết vì nó không có triệu chứng và bệnh nhân chỉ làm phồng mặt ngoài của hố nanh.
Lúc đầu u nang còn năm sâu trong xương hàm và chỉ làm phồng mặt ngoài của hố nanh. Ngón tay đặt vào rãnh lợi má sờ thấy một khối u cứng như xương, không đâu, niêm mạc bình thường.
Lúc khám răng thấy thiếu một răng ở hàm trên, thường là răng nanh. Có khi thiếu răng mà chúng ta không để ý vì có một cái răng sữa tồn tại và thay thế vào chỗ răng thiếu.
Dần dần u nang ăn mòn xương, biến vách xương hố nanh thành một lớp xương mỏng. Ngón tay ấn vào hố nanh có cảm giác như là ấn vào quả bóng bàn. Mặt khác u nang cũng xâm nhập vào xương và đẩy dồn niêm mạc xoang về phía vách mũi xoang.
Sau cùng vỏ xương của u nang bị tiêu huỷ và vỏ u nang đến tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc rãnh lợi má.
Ngón tay sờ vào đấy có cảm giác như là một cái túi bằng cao su đựng nước.
Nhìn ngoài chúng ta thấy vùng hố nanh sưng to, rãnh mũi má bị đầy.
Suốt trong quá trình biến diễn, bệnh nhân không đau, không sốt.
1.2 Chẩn đoán
Chụp X quang cho chúng ta thấy hình ảnh của u nang và cái răng, thân cắm vào trong, chân thòi ra ngoài.
Dùng kim chọc sẽ hút ra được một chất xền xệt như sirô, có nhiều cholesterin. Sau khi chọc phải mổ ngay vì u nang có thể bị viêm nhiễm gây đau đớn cho bệnh nhân.
1.3 Điều trị:
Rạch niêm mạc rãnh lợi tiền đình, bóc tách toàn bộ cái bọc u nang dùng kim nhổ cái răng mọc ngầm trong xương hàm, thống nhất xoang hàm và hố tạo ra bởi u nang. Sau đó mở đường dẫn lưu vào mũi và khâu rãnh lợi má.
Protection