1. Đại cương
Phẫu thuật nạo sàng trước bao gồm: các bước mở phễu sàng, mở các tế bào sàng trước cho đến mảnh nền cuốn giữa, kể cả tế bào mỏm móc trước. Để tránh làm tổn thương niêm mạc dẫn đến tai biến sẹo hẹp ngách trán sau mổ, chỉ nên mở mà không lấy bỏ hoàn toàn tế bào mỏm móc trước. Trong lần phẫu thuật xoang lần đầu, kể cả khi có hiện tượng viêm xoang trán kèm theo cũng nên tránh mở vào các nhóm tế bào ngách (tế bào bóng trên, tế bào trên ổ mắt, tế bào bóng trán – nếu có). Vì động tác này có thể dẫn tới việc làm tổn thương niêm mạc ngách trán. Do vậy, thực chất khái niệm nạo sàng trước qua nội soi có thể hiểu chỉ giới hạn ở vùng phức hợp lỗ ngách bao gồm mở phễu sàng, mở tế bào bóng dưới +/- mở lỗ thông xoang hàm loại 1 hoặc 2.
Hình 1: Sơ đồ phẫu thuật nạo sàng trước qua nội soi
Ngày nay, cùng với sự phát triển của các nghiên cứu về sinh lý niêm mạc mũi xoang người ta đã chứng minh được vùng PHLN chính là vùng “hạ lưu” nơi hội tụ của các “nhánh sông” niêm dịch từ các xoang sàng trước, xoang hàm và xoang trán. Khai thông vùng này sẽ giúp hiện tượng thoát dịch từ các xoang này trở nên dễ dàng hơn, qua đó có thể xử lý tình trạng viêm các xoang này mà không nhất thiết phải mở rộng lỗ thông xoang của chúng. Theo các công trình nghiên cứu của các tác giả Senior B.A. và Daniel Simen, có đến hơn 90% các trường hợp mờ xoang trán trên phim CT scanner trước mổ có thể được giải quyết sau phẫu thuật nạo sàng trước đơn thuần (mà không cần phải mở ngách trán). Do đó, nạo sàng trước được khuyến cáo sử dụng là thì đầu tiên trong phẫu thuật NSMX điều trị viêm đa xoang mạn tính (thất bại thì mới đặt ra chỉ định cho các phẫu thuật mở rộng hơn).
2. Chỉ định
– Điều trị cho các trường hợp viêm xoang sàng trước và hoặc xoang hàm/ xoang trán không đáp ứng với điều trị nội khoa.
– Bệnh tích khu trú ở xoang sàng trước, ví dụ như Polyp viêm khu trú, Papilloma hoặc nấm.
3. Kỹ thuật
Sau khi thực hiện lấy mỏm móc, mở lỗ thông của xoang hàm, ta sẽ tiếp tục mở vào các tế bào sàng trước. Thông thường bóng sàng được mở vào vị trí dưới trong bằng curret, sau đó tiếp tục lấy bỏ thành trước. Chú ý, không nhất thiết phải cố lấy toàn bộ thành trước của bóng sàng. Chỉ cần lấy 2/3 dưới của mặt trước. Qua đó, quan sát được thành trên, thành sau (mảnh nền cuốn giữa) và thành bên của tế bào bóng dưới vì phần cao của bóng sàng thực chất chính là phần sau của ngách trán, là nơi hạn chế tác động phẫu thuật để tránh sẹo hẹp về sau. Cuối cùng, lấy bỏ thành trong (sát cuốn giữa) và phần còn lại của thành dưới của bóng sàng bằng kìm đột, để bộc lộ mảnh nền. Các tế bào sàng trước còn lại tiếp tục mở rộng theo một bình diện bên song song với thành trong của xoang hàm để tránh làm tổn thương các tế bào ổ mắt.